अमेझॉन चे जेफ बेझोस यांना विचारले होते की भविष्यात काय बदल होतील, तंत्रज्ञान कुठल्या मीडिया जात आहे, नवव्यवसायिकांनी भविष्याकडे कसे लक्ष द्यावे? त्यांनी फार सुंदर उत्तर दिले होते. ते म्हणतात, भविष्यात काय बदलेल यावर लक्ष देण्यापेक्षा काय बदलणार नाही हे लक्षात घेणे अधिक सुलभ आणि महत्त्वाचे आहे. ३० वर्षांपूर्वी जेव्हा अमेझॉन सुरू केली होती तेव्हा लोकांना चांगल्या दर्जाच्या वस्तू माफक दरात आणि घरपोच हव्या होत्या. आजही लोकांना चांगल्या दर्जाच्या वस्तू माफक दरात आणि घरपोच हव्या आहेत, आणि माझ्या मते भविष्यातही लोकांना चांगल्या दर्जाच्या वस्तू माफक दरात आणि घरपोच हव्या असतील. ॲमेझॉन ची आयडिया शाश्वत आणि कालातीत आहे. त्या आयडियाची अंमलबजावणी करण्यासाठीचे तंत्रज्ञान कदाचित बदलत जाईल. पण मूळ आयडिया कालातीत आहे.
प्रसिद्ध गणितज्ञ आणि विचारवंत नसीम निकोलस तलेब यांनी लिंडी इफेक्ट नावाचा एक सुंदर सिद्धांत मांडला आहे. ते म्हणतात एखादी आयडिया जितक्या मोठ्या काळापासून रूढ आहे, तर भविष्यातही तितक्याच किंवा त्याहूनही अधिकारासाठी ती आयडिया रूढीत राहीलच. हे तत्त्वज्ञान आपल्या आयुष्यात खूप गोष्टींना लागू पडते. तुम्हाला कुठली पुस्तकं वाचायची आहेत हे ठरवताना लिंडी इफेक्ट गृहीत धरून पुस्तकांची निवड करता येऊ शकते. जी पुस्तक कालातीत आहेत ती सर्वप्रथम वाचा. उदाहरणार्थ, सिद्धार्थ हे पुस्तक जवळजवळ शंभर वर्षांपूर्वी प्रकाशित झाले. हे पुस्तक आजही तितकेच समर्पक आहे आणि माझ्या मते अजून हजार वर्षांनी ही या पुस्तकातील संदेशाशी त्याचे वाचक समर्पकता शोधू शकतील. गौतम बुद्धाचे तत्त्वज्ञान २६०० वर्षे जुने आहे, आजही त्याची समर्पकता तितकीच टिकून आहे. जेव्हा आपण असे कालातीतत ज्ञान शोधण्याचा प्रयत्न करतो तेव्हा खरंतर आपण आपला वेळच वाचवत असतो.
मी आज जे काही शिकतो आहे ते माझ्या आयुष्यात अजून किती काळ लागू पडणार आहे त्यानुसार जर मी माझा प्राधान्यक्रम ठरवला तर माझी ज्ञानसाधना शाश्वत रूप घेऊ लागते.
लॉन्ग टर्म इन्वेस्टिंग मध्ये असा विचार केल्याने खूप फायदा देऊ शकणारे पोर्टफोलिओ उभे करता येऊ शकतात.
हीच गोष्ट आयुष्यात बऱ्याच बाबींमध्ये मदत करू शकते. तत्पूर्वी लॉंग टर्म विचार करायला शिकणे आवश्यक आहे.
Category: Books
-
शाश्वत-कालातीत
-
Best Books On Investing.
बऱ्याच वेळा मला गुंतवणुकीविषयीच्या पुस्तकांसाठी सल्ला विचारला जातो म्हणून मला महत्त्वाच्या वाटणाऱ्या काही पुस्तकांविषयी इथे लिहीत आहे.
आपल्यापैकी बऱ्याच जणांना गुंतवणुकीला सुरुवात करायची असते. गुंतवणुकीविषयी अधिक समजून घ्यायचे असते. त्याविषयीच्या तांत्रिक, मानसिक बाजू समजून घ्यायच्या असतात. पण कुठून सुरुवात करायची ते समजत नाही. साहजिक आपण पुस्तकांकडे वळतो. तेव्हाही योग्य वळणावर योग्य पुस्तक हातात आले नाही तर गोंधळायला होते.
माझ्या स्वानुभवावरून काही पुस्तकांची यादी येथे क्रमाने देत आहे.
आशा आहे की ही यादी काही जणांना उपयुक्त ठरेल.
१. The psychology of money
मराठी अनुवाद: https://amzn.to/3Uu0tdO
हे पुस्तक इतके महत्त्वाचे आहे की मला वाटते ते प्रत्येकाने वाचलेच पाहिजे. मी स्वतः या पुस्तकाला सर्व फॉरमॅटमध्ये विकत घेतले. पुस्तक, ई बुक, ऑडिओ बुक.
पैशांविषयी समजून घेताना तुमचे तांत्रिक ज्ञानापेक्षा तुमची पैशांविषयीची मानसिकता फार महत्त्वाची असते. बराच वेळा लोकांकडे शेअर मार्केट, गुंतवणूक याविषयीचे सखोल तांत्रिक ज्ञान असते पण त्याविषयी हवी असणारी मानसिकता याबाबतीत ते फार कच्चे असतात. आर्थिक स्वातंत्र्य कशासाठी मिळवायचे? खर्च कसे करायचे? ENOUGH म्हणजे पुरेशी संपत्ती म्हणजे काय? श्रीमंत आणि अर्थ स्वातंत्र्य मधला फरक म्हणजे काय? पैशांनी वस्तू खरेदी करायच्या की वेळ? पैशांनी स्वातंत्र्य कसे कमवायचे? पैसा इतरांना इम्प्रेस करण्यासाठी कमवायचा की स्वतःला स्वातंत्र्य करण्यासाठी?
थोडक्यात पैशांविषयीचे बेसिक्स हे पुस्तक क्लिअर करते. फार थोड्या शब्दात खूप काही सांगून जाते. पुन्हा पुन्हा वाचावे आणि प्रत्येक वेळी नवे संदर्भ उलगडत जावे असे हे पुस्तक आहे.
२. The Almanack of Naval Ravikant. https://amzn.to/3F0yn4X
मराठी भाषांतर: https://amzn.to/3DkhHEp
या पुस्तकात खूप महत्वाच्या गोष्टी सोप्या करून मांडल्या आहे. संपत्तीनिर्मिती विषयी जो भाग आहे तो खूप महत्वाचा आहे. पैसा आणि संपत्ती मधला फरक. संपत्ती निर्मितीचे शाश्वत मार्ग. संपत्ती नेमकी कशासाठी कमवायची? संपत्तीनिर्मीतीतून वेळ कशी कमवायची? आयुष्य अधिक अर्थपूर्ण कसे होऊ शकेल अशा कित्येक महत्वाच्या मुद्द्यांवर सुंदर विवेचन आहे. नवल रविकांत हे अमेरिकेत एक यशस्वी उद्योजक व गुंतवणूकदार आहेत. सिलिकॉन व्हॅली मधल्या काही महत्वाच्या विचारवंतांमध्ये त्यांना मोजले जाते. नवल रवीकांत यांनी दिलेल्या विविध मुलाखती, त्यांचे ब्लॉग, ट्विटर वरील लिखाण या सगळ्यांचे संपादन करून हे पुस्तक बनलेले आहे. संपत्ती निर्मिती व्यतिरिक्त इतरही काही महत्त्वाच्या विषयांवर सुंदर भाष्य या पुस्तकात आहेत.
३. From the Rat Race to Financial Freedom.
अर्थ-स्वातंत्र्य हा मागच्या काही वर्षांपासून बहुचर्चित विषय आहे. पश्चिमेकडे FIRE म्हणजेच financially independent retired early नावाची एक मोहिमच सुरू आहे. यात योग्य आर्थिक नियोजन करून, गुंतवणूक करून लवकर रिटायर होतात. आणि उरलेले आयुष्य आपल्या मनाप्रमाणे, आपले छंद जोपासत जगतात. यातला freedom म्हणजेच स्वातंत्र्य हा भाग थोडा spiritual म्हणजेच अध्यात्मिक (धर्मविरहित) आहे. हे अध्यात्मिक स्वातंत्र्य उपभोगतांना आपल्यावर भणांगासारखे राहायची वेळ येऊ नये यासाठी आधी आर्थिक स्वातंत्र्य मिळवण्याचा प्रयत्न केला जातो. किंवा अगदी आपल्या मनासारखे आयुष्य जगता यावे यासाठीही लवकर फायनान्शियल फ्रीडम मिळवण्यासाठी बरेच जण प्रयत्न करतात.
हे पुस्तक याच विषयाला अनुसरून आहे. पुस्तक एका भारतीयाने लिहीलेले आहे. या पुस्तकात सर्व तांत्रिक बाबीही सोप्या करून सांगितलेल्या आहेत. लेखक स्वतः योग्य आर्थिक नियोजन करून चाळिशीत रिटायर झालेले आहेत. आता वृक्ष लागवडीसाठी काम करणाऱ्या एका सामाजिक संस्थेसाठी पूर्णवेळ काम करत आहेत.
४. The Intelligent Investor
हे पुस्तक गुंतवणुकीसाठी चे बायबल मानले जाते. पुस्तक फार जुने आहे. वॉरन बफेट यांच्या गुंतवणुकीच्या पद्धतीवर पुस्तकाचे लेखक बेंजामिन ग्राहम यांचा मोठा प्रभाव होता. पुस्तकाचा बराचसा भाग तांत्रिक आहे. प्रत्येक धड्यानंतर तो सोप्या भाषेत समजावून सांगितलेला आहे. आता त्या commentaries वाचुन होतात फक्त.
जर तुम्हाला पुस्तक समजायला अवघड वाटत असेल तर ८ व्या आणि १२ व्या प्रकरणांची कमेंटरी तरी वाचा. हे दोन प्रकरण खूप महत्त्वाचे आहेत.
५. Coffee can investing
भारतीय लोक जेव्हा गुंतवणुकीसाठी चे पुस्तक वाचण्याचा प्रयत्न करतात तेव्हा मुख्यत्वे त्यांच्या हातात अमेरिकन पुस्तक जास्त येतात. आधीच्या पॉईंट मध्ये उल्लेख केलेले द इंटेलिजंट इन्वेस्टर हे पुस्तक तर हमखास हातात पडते. तरीही भारतीय अर्थव्यवस्था, भारतीय उद्योग आणि इथले भांडवली बाजार याविषयी समजून घेण्यासाठी अमेरिकन संदर्भ उपयुक्त ठरत नाहीत. कॉफी कॅन इन्वेस्टिंग सारखे पुस्तक इथे कामी येते. पुस्तकाचे लेखक सौरभ मुखर्जी हे २००५-१० च्या आसपास झालेल्या रिव्हर्स ब्रेन ड्रेनच्या काळात भारतात लंडनहून परत आले. खूप थोड्या काळात त्यांनी भांडवली बाजाराविषयी विलक्षण ज्ञान कमावले. त्यांनी लिहिलेली पुस्तके भारतीय संदर्भामध्ये खूप महत्त्वाची आहेत. कॉफी कॅन इन्वेस्टिंग हा एक गुंतवणुकीचा विलक्षण प्रकार आहे. मी स्वतः मागील सात आठ वर्षांपासून त्याचा अनुभव घेतो आहे. माझ्यासाठी तरी हे पुस्तक आणि याच्या आधी आलेले The Unusual Billionaires https://amzn.to/3fXpX4p हे पुस्तक खूप महत्त्वाचे ठरले आहेत.